Κωνσταντινούπολη, Αγία Τριάδα Σταυροδρομίου
Η πρώτη στο είδος της Έκθεση, που επιμελήθηκε ο Τούρκος βυζαντινολόγος δρ.Ζαφέρ Καρατζά (Zafer Karaca), παρουσιάζει 53 εκκλησίες που χτίστηκαν πριν από τη δεύτερη Άλωση και μέχρι το Φιρμάνι (μεταρρυθμιστικό διάταγμα) του Τανζιμάτ (1839-1856), το οποίο αναγνώρισε για πρώτη φορά νομικά δικαιώματα σε μη μουσουλμάνους Οθωμανούς υπηκόους, εξασφαλίζοντάς τους ισονομία, ισότητα και ασφάλεια.
''Ανοίγουμε διάπλατα τις εκκλησίες σε ένα κοινό που δεν θα σκεφτόταν να τις επισκεφθεί, να αντιληφθεί ότι αποτελούν μέρος του πολεοδομικού ιστού της πόλης τους'', επισήμανε ο Γενικός Πρόξενος κ.Βασίλης Μπορνόβας.
Παρά το γεγονός ότι το δημοκρατικό άνοιγμα που επιχειρεί η κυβέρνηση Ερντογάν και η ανακήρυξη της Κωνσταντινούπολης σε ''Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2010'', ευνοούν τέτοιου είδους, ριψοκίνδυνες τα παλαιότερα χρόνια πρωτοβουλίες, η διοργάνωση έκθεσης με αυτό το θέμα είναι ένα εγχείρημα που απαιτεί ιδιαίτερη τόλμη.
''Η ανάρτηση και μόνο της γιγάντιας αφίσας'', τόνισε ο κ.Μπορνόβας, ''που καλύπτει τμήμα της εισόδου του Σισμανογλείου διαφημίζοντας την έκθεση, έχει δημιουργήσει μεγάλη εντύπωση στους πολυάριθμους ντόπιους και ξένους περαστικούς του ξακουστού πεζοδρόμου Ιστικλάλ, οι οποίοι ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο ημερησίως''.
O Οικουμενικός Πατριάρχης
Ανάλογη ήταν και η επιτυχία των εγκαινίων της ιστορικής και φωτογραφικής έκθεσης που εγκαινίασε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Οι επισκέπτες, μεταξύ των οποίων φημισμένοι βυζαντινολόγοι της Τουρκίας, ερευνητές, δημοσιογράφοι και σύσσωμη η Επιτροπή «Κωνσταντινούπολη Πολιτιστική Πρωτεύουσα», ξεπέρασαν τους 850. Ενδεικτικό στοιχείο της απήχησης της έκθεσης αποτελεί η εμφατική κάλυψή της από τις εφημερίδες ''Sabah'', ''Hürriyet'', ''Haber Türk'' και το ''Time Out Istanbul''.
Η έκθεση περιλαμβάνει 53 ευμεγέθη ταμπλό με φωτογραφίες, ιστορικά στοιχεία και επεξηγηματικά σχόλια σε ελληνικά και τουρκικά, για τις εκκλησίες, την αρχιτεκτονική και τη λειτουργική χρήση των ναών της συγκεκριμένης περιόδου.
Κατά την οθωμανική περίοδο, μετά την Άλωση, πολλές από τις προϋπάρχουσες βυζαντινές εκκλησίες μετατράπηκαν σε τεμένη, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την Αγιά Σοφιά που μεταβλήθηκε σε τζαμί από τον σουλτάνο Μωάμεθ Β΄. Οι υπόλοιπες λειτουργούνταν από τους ορθόδοξους Ρωμιούς της Πόλης. Πολλές όμως από τις λεηλατημένες εκκλησίες οι οποίες εξακολουθούσαν να είναι εκτεθειμένες σε επιδρομές κινδύνευαν να διαλυθούν και να χρησιμοποιηθούν ως οικοδομική πρώτη ύλη.
Ωστόσο οι αυστηροί οθωμανικοί κανονισμοί για την αναστήλωσή τους απαιτούσαν την εξάλειψη κάθε εξωτερικού χαρακτηριστικού, όπως ο τρούλος, ο σταυρός ή το καμπαναριό. ''Αι 53 τον αριθμόν ήτο μικραί, ταπειναί, χαμηλαί, ρυθμού βασιλικής εκκλησίαι, κρυμμέναι πίσω από άλλας μεγαλυτέρας οικοδομάς ωσάν σεμναί εντροπαλαί κορασίδες παλαιοτέρων εποχών διά να μη δίδουν στόχον, να μη προκαλούν το κυριαρχούν στοιχείον'', ανέφερε χαρακτηριστικά ο Οικουμενικός Πατριάρχης στην ομιλία του κατά τη διάρκεια των εγκαινίων.
Ωστόσο οι αυστηροί οθωμανικοί κανονισμοί για την αναστήλωσή τους απαιτούσαν την εξάλειψη κάθε εξωτερικού χαρακτηριστικού, όπως ο τρούλος, ο σταυρός ή το καμπαναριό. ''Αι 53 τον αριθμόν ήτο μικραί, ταπειναί, χαμηλαί, ρυθμού βασιλικής εκκλησίαι, κρυμμέναι πίσω από άλλας μεγαλυτέρας οικοδομάς ωσάν σεμναί εντροπαλαί κορασίδες παλαιοτέρων εποχών διά να μη δίδουν στόχον, να μη προκαλούν το κυριαρχούν στοιχείον'', ανέφερε χαρακτηριστικά ο Οικουμενικός Πατριάρχης στην ομιλία του κατά τη διάρκεια των εγκαινίων.
Bασιλικού ρυθμού
Οι εκκλησίες της περιόδου είναι κατά κανόνα μικρές, λιτές βασιλικές με ξύλινη στέγη. Το φιρμάνι του Τανζιμάτ αίρει τους περιορισμούς, καθιστά δυνατή την ανοικοδόμηση και την ανέγερση νέων ναών, διευκολύνοντας την άνθιση ενός νέου πληθωρικότερου αρχιτεκτονικού ύφους. Πρόκειται εν ολίγοις για ένα είδος εκκλησιών που αποτελούν τον συνδετικό κρίκο μεταξύ των βυζαντινών εκκλησιών και των ελληνορθόδοξων ναών που χτίστηκαν στην ύστερη οθωμανική εποχή μετά το Τανζιμάτ. ''Η ιδιαιτερότητα της έκθεσης συνίσταται στο γεγονός ότι πρόκειται για έναν συγκεκριμένο τύπο εκκλησιών (μετά την Αλωση) που δεν συναντάται πουθενά αλλού'', υπογράμμισε ο κ. Μπορνόβας.
Το ζήτημα των «τζαμιών»
Το άνοιγμα στον τουρκικό λαό με έμφαση στην ελίτ της γείτονος χώρας που επιχειρεί το προξενείο, όπως η διδασκαλία με απρόσμενη επιτυχία, εδώ και έναν χρόνο, νέων ελληνικών σε 250 σπουδαστές έχουν μετατρέψει (παρά την απουσία πόρων ή της αναγκαίας διοικητικής δομής) το Σισμανόγλειο σε ενεργό πολιτιστικό κέντρο της Πόλης. Με αφορμή την εν λόγω έκθεση ένας αριθμός ξένων βυζαντινολόγων έθεσε για πρώτη φορά ζήτημα για τους 41 βυζαντινούς ναούς (αγιογραφημένοι με ανεπανάληπτες τοιχογραφίες), οι οποίοι λειτουργούν ως τζαμιά. Στόχος του προξενείου είναι η διενέργεια δύο ακόμα εκθέσεων, για τις 41 αυτές εκκλησιές και για τους πιο σύγχρονους, πενήντα περίπου, ναούς που χτίστηκαν στην Πόλη μετά το 1860.
''Οι Ελληνορθόδοξες Εκκλησιές στην Κωνσταντινούπολη πριν από την περίοδο του Τανζιμάτ''
19 Ιανουαρίου - 21 Φεβρουαρίου 2010
Σισμανόγλειο Μέγαρο (Προξενείο της Ελλάδας)
Turnacıbaşı Sok. 22, Beyoğlu, 80072
Tel. +90 (212) 393 82 91-4
e-mail: grconsist@comnet.com.tr
English version
The Consulate General of Greece in Constantinople is proud to present a new photographic exhibition at the Sismanoglio Megaro (İstiklal cad. No 60), from 19 January until 21 February (opening hours: Mon-Fri: 4 pm-8 pm and Sat-Sun: Noon-8 pm).
Scattered all over the Old City, Pera and the shores of the Bosphorus and, often, cowed behind walls due to the sprawl of urban development, these churches form a standing link between Byzantium and present day Constantinople and attest to the importance of the city as a major centre of cultures and civilisations. This photographic exhibition also presents general information about the historical conditions that prevailed in the pre-Tanzimat Ottoman period, the travelers and researchers who documented these Greek Orthodox churches and a description of the elements and liturgical spaces of the church buildings.
With information provided in five languages (Turkish, Greek, English, Russian and Romanian), this exhibition at the Sismanoglio Megaro is the first of the year 2010, during which Constantinople has been designated Cultural Capital of Europe. The curator of this exhibition is the Byzantinist, Dr. Zafer Karaca, whose book on The Greek Orthodox Churches in Istanbul before the Tanzimat was published by Yapı Kredi Yayınları in 2008. His All Holiness the Ecumenical Patriarch Bartholomew inaugurated the exhibition at its opening ceremony.
This exhibition highlights the cultural wealth of Constantinople and, in particular, its Greek Orthodox heritage with which it aims at familiarising the Turkish public and all those interested in the history of the city. It presents the fifty-three (53) Greek Orthodox churches that functioned in the Ottoman capital in the centuries before the Tanzimat reform period (mid-19th c.) and the ensuing rise in the construction of churches that reflected new styles and techniques.
"The Greek Orthodox Churches in Istanbul Before the Tanzimat Period"
Duration: January 18 - February 21 2010
Sismanoglio Megaro
Turnacıbaşı Sok. 22, Beyoğlu, 80072
Tel. +90 (212) 393 82 91-4
e-mail: grconsist@comnet.com.tr
Türkçe version
Σισμανόγλειο Μέγαρο (Προξενείο της Ελλάδας)
Turnacıbaşı Sok. 22, Beyoğlu, 80072
Tel. +90 (212) 393 82 91-4
e-mail: grconsist@comnet.com.tr
The Consulate General of Greece in Constantinople is proud to present a new photographic exhibition at the Sismanoglio Megaro (İstiklal cad. No 60), from 19 January until 21 February (opening hours: Mon-Fri: 4 pm-8 pm and Sat-Sun: Noon-8 pm).
Scattered all over the Old City, Pera and the shores of the Bosphorus and, often, cowed behind walls due to the sprawl of urban development, these churches form a standing link between Byzantium and present day Constantinople and attest to the importance of the city as a major centre of cultures and civilisations. This photographic exhibition also presents general information about the historical conditions that prevailed in the pre-Tanzimat Ottoman period, the travelers and researchers who documented these Greek Orthodox churches and a description of the elements and liturgical spaces of the church buildings.
With information provided in five languages (Turkish, Greek, English, Russian and Romanian), this exhibition at the Sismanoglio Megaro is the first of the year 2010, during which Constantinople has been designated Cultural Capital of Europe. The curator of this exhibition is the Byzantinist, Dr. Zafer Karaca, whose book on The Greek Orthodox Churches in Istanbul before the Tanzimat was published by Yapı Kredi Yayınları in 2008. His All Holiness the Ecumenical Patriarch Bartholomew inaugurated the exhibition at its opening ceremony.
This exhibition highlights the cultural wealth of Constantinople and, in particular, its Greek Orthodox heritage with which it aims at familiarising the Turkish public and all those interested in the history of the city. It presents the fifty-three (53) Greek Orthodox churches that functioned in the Ottoman capital in the centuries before the Tanzimat reform period (mid-19th c.) and the ensuing rise in the construction of churches that reflected new styles and techniques.
"The Greek Orthodox Churches in Istanbul Before the Tanzimat Period"
Duration: January 18 - February 21 2010
Sismanoglio Megaro
Turnacıbaşı Sok. 22, Beyoğlu, 80072
Tel. +90 (212) 393 82 91-4
e-mail: grconsist@comnet.com.tr
Photo by Behlül Çetinkaya
''İstanbul’da Tanzimat Öncesi Rum Ortodoks Kiliseleri'' sergisi Yunanistan Başkonsolosluğu’nun İstiklal Caddesi’ndeki Sismanoglio Megaro binasında açıldı. Araştırmacı Dr.Zafer Karaca’nın uzun yıllar süren araştırmaları sonucunda hazırladığı sergide elli üç kilise ve bu kiliselere ait fotoğraflar bulunuyor.
Sismanoglio Megaro binasında yapılan açılışa, İstanbul Rum Patriği Bartholomeos, Yunanistan İstanbul Başkonsolosu Vasileios Bornovas, tarihçi İlber Ortaylı, hukukçu Hüseyin Hatemi ve eşi Kezban Hatemi ile birçok davetli katıldı.
Serginin açılışında konuşan Vasileios Bornovas, ''Elbette ki bu kiliseler İstanbul’daki Rum varlığının en büyük göstergesidir'' derken, Dr.Karaca ''Bu kiliselere bakıp sormamız gereken tek bir şey var; o da bu kiliseleri yapanların nereye gittiğidir? Bunları sordurabildiysem ne mutlu bana'' diye konuştu.
İstanbul Rum Patrikhanesi Kilisesi Aya Yorgi’nin kilise korosu, sergide fotoğrafları bulunan kiliseler ve kiliselere adını veren azizler için yazılan ilahileri okudur. Leonidas Asteris’in yönettiği koroda Stelyo Berber de ilahi okudu.
İlahilerden sonra konuşma yapan Patrik Bartholomeos, ''Kiliseler halen bizim İstanbul’daki varlığımızın ve sanatımızın göstergesidir. Zafer Karaca’ya ve emeği geçenlere teşekkür ediyorum”, dedi.
Hafta sonları saat 12.00–20.00 arası, hafta içi 16.00–20.00 arası açık olacak olan sergi, 21 Şubat 2010’a kadar Yunanistan Başkonsolosluğu’nun İstiklal Caddesi’ndeki Sismanoglio Megaro (Şişmanoğlu Köşkü) binasında gezilebilir.
Sismanoglio Megaro binasında yapılan açılışa, İstanbul Rum Patriği Bartholomeos, Yunanistan İstanbul Başkonsolosu Vasileios Bornovas, tarihçi İlber Ortaylı, hukukçu Hüseyin Hatemi ve eşi Kezban Hatemi ile birçok davetli katıldı.
Serginin açılışında konuşan Vasileios Bornovas, ''Elbette ki bu kiliseler İstanbul’daki Rum varlığının en büyük göstergesidir'' derken, Dr.Karaca ''Bu kiliselere bakıp sormamız gereken tek bir şey var; o da bu kiliseleri yapanların nereye gittiğidir? Bunları sordurabildiysem ne mutlu bana'' diye konuştu.
İstanbul Rum Patrikhanesi Kilisesi Aya Yorgi’nin kilise korosu, sergide fotoğrafları bulunan kiliseler ve kiliselere adını veren azizler için yazılan ilahileri okudur. Leonidas Asteris’in yönettiği koroda Stelyo Berber de ilahi okudu.
İlahilerden sonra konuşma yapan Patrik Bartholomeos, ''Kiliseler halen bizim İstanbul’daki varlığımızın ve sanatımızın göstergesidir. Zafer Karaca’ya ve emeği geçenlere teşekkür ediyorum”, dedi.
Hafta sonları saat 12.00–20.00 arası, hafta içi 16.00–20.00 arası açık olacak olan sergi, 21 Şubat 2010’a kadar Yunanistan Başkonsolosluğu’nun İstiklal Caddesi’ndeki Sismanoglio Megaro (Şişmanoğlu Köşkü) binasında gezilebilir.
Πηγές / Sources: Kathimerini, CNN Türk
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου