Ανάδειξη για την Ηετιώνεια Πύλη του Πειραιά

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (Κ.Α.Σ.) αποφάσισε θετικά ως προς την ανάδειξη της Ηετιώνειας Πύλης, του περίφημου μνημείου που πριν από 2.500 χρόνια αποτελούσε το σημαντικότερο τμήμα του φρουρίου της πόλης.

Φωτισμένη μέσα στη νύχτα, έτσι ώστε να είναι ορατή από κάθε πλοίο που θα κάνει την είσοδό του στο λιμάνι του Πειραιά, θα είναι στο μέλλον η περίφημη Ηετιώνεια Πύλη, ηλικίας 2.500 ετών, στη βραχώδη γλώσσα που σχηματίζει τον φυσικό προμαχώνα του Κανθάρου, στον λόφο Καστράκι της Δραπετσώνας, όπου κατά την Αρχαιότητα αποτελούσε το σημαντικότερο τμήμα του φρουρίου της πόλης. Την ημέρα εξάλλου το κοινό θα μπορεί να την επισκέπτεται περνώντας πάνω από την τάφρο της οχύρωσης μέσω μιας μικρής γέφυρας που θα στηθεί εκ νέου, ενώ στη συνέχεια θα διέρχεται μέσα από την πύλη. Πρόκειται για μια προσεχή ειδυλλιακή εικόνα ενός μνημείου, το οποίο όμως, εκτός από τα κακοπαθήματά του μέσα στους αιώνες, ιδιαίτερα στη νεότερη εποχή, βρίσκεται σήμερα σε ένα περιβάλλον απόλυτης απαξίωσης.

Ανάμεσα σε έναν χώρο υπαίθριας αποθήκευσης υλικών του Ο.Σ.Ε., σε ένα ημιτελές πάρκο του Δήμου Δραπετσώνας, στις εγκαταστάσεις του Ο.Λ.Π. και στον μεγάλο παραλιακό δρόμο του Πειραιά που οδηγεί προς τη Δραπετσώνα είναι εγκλωβισμένη η Ηετιώνεια Πύλη.

Σώζεται σε ύψος περίπου 3 μέτρων, ενώ οι δύο πύργοι έχουν διάμετρο 11 και 12 μέτρων αντιστοίχως. Παρ΄ ότι όμως η θέση της, σε κεντρικό σημείο του Πειραιά και σε μικρή απόσταση από τον σταθμό του Η.Σ.Α.Π., θα μπορούσε να συντελεί στην ανάδειξή της, απαιτούνται σοβαρές επεμβάσεις αλλά κυρίως αποφάσεις προκειμένου αυτή να γίνει πραγματικότητα. Ηδη πάντως το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο έδωσε την έγκρισή του για τη μελέτη, την οποία κατέθεσε η ΚΣτ΄ Εφορεία Αρχαιοτήτων με προϊσταμένη την κυρία Έφη Λυγκούρη, ενώ η προοπτική ένταξης του έργου στο Ε.Σ.Π.Α. με προϋπολογισμό 650.000 ευρώ ανοίγει τον δρόμο για την υλοποίησή του.

Στόχος της μελέτης, η οποία εκπονήθηκε από τον αρχιτέκτονα-αναστηλωτή της Εφορείας κ. Δημοσθένη Σβολόπουλο, είναι η δημιουργία ενός ενοποιημένου αρχαιολογικού χώρου που θα περιλαμβάνει επίσης το οικόπεδο του ΟΣΕ και το πάρκο (και για τα δύο θα πρέπει να υπάρξει η σύμφωνη γνώμη των αρμοδίων). Σε αυτόν τον χώρο θα χαραχθούν διαδρομές των επισκεπτών, θα υπάρχουν σημεία πληροφόρησής τους και θα γίνει φύτευση δέντρων, ενώ η ανάδειξη του μνημείου τη νύχτα θα γίνεται μέσω ειδικού φωτισμού. Πριν από τα μέτρα ανάδειξης όμως επείγουν για τις Ηετιώνειες Πύλες έργα συντήρησης και αναστηλώσεων. Και αυτό γιατί: Ο νότιος προμαχώνας κινδυνεύει να καταρρεύσει. Το βραχώδες υπόβαθρο που αποτελείται από εύθριπτο και ευπαθές υλικό (μάργες) έχει διαβρωθεί. Επίσης, σπηλαιώσεις στο υπόβαθρο απειλούν με κατάρρευση την τάφρο και τον βόρειο προμαχώνα του μνημείου.

Να σημειωθεί ότι από τις τέσσερις κατασκευαστικές φάσεις του μνημείου, που κατά πρώτον ήταν έργο του Θεμιστοκλή το 482 π.Χ. και συνεχίστηκε από τον Κόνωνα και τον Περικλή, σήμερα σώζεται η τελευταία, του 3ου π.Χ. αιώνα. Ως τον 19ο αιώνα ένα τμήμα των Πυλών ήταν ορατό, το 1881 μάλιστα υπήρξε η πρώτη δημοσίευσή τους από τον Φον Αλτεν και τον Κούρτιους Κάουπερτ στην περίφημη ''Χάρτα της Αττικής''.

Μεγάλη καταστροφή όμως υπέστησαν μετά το 1922, αφού σε όλη την περιοχή αναπτύχθηκε προσφυγικός καταυλισμός, ενώ το 1944 ο βομβαρδισμός του Πειραιά από τους Συμμάχους είχε ανάμεσα στα θύματά του και τον δυτικό πύργο του μνημείου. Τη δεκαετία του 1970 ο χώρος δόθηκε στον Ο.Λ.Π. ως αποθήκη και εν τέλει μόλις το 1997 άρχισαν οι εργασίες για την αναστήλωση και την ανάδειξή τους από την τότε Β΄ Εφορεία Αρχαιοτήτων και τον έφορο εκείνη την εποχή Γεώργιο Σταϊνχάουερ.

Η Ηετιώνεια Πύλη
●Πήρε το όνομά της από τον άγνωστο ήρωα Ηετίωνα, ο οποίος σύμφωνα με την παράδοση κατοίκησε πρώτος στην περιοχή
●Η είσοδος έκλεινε με δίφυλλη πόρτα ανοίγματος 3,7 μ.
●Δύο πύργοι εκατέρωθεν της εισόδου είχαν διάμετρο 10 και 11 μ.
●Διέθετε τάφρο πλάτους 10 μ. και βάθους 5 μ.
●Μπροστά στον νότιο προμαχώνα έχει γυριστεί η σκηνή πάλης μεταξύ Νίκου Κούρκουλου και  Σπύρου Καλογήρου στην ταινία ''Λόλα''.

Πηγές: Το Βήμα, Τα Νέα