Τετάρτη 28 Οκτωβρίου 2009

Η επιχείρηση σωτηρίας των αρχαιοτήτων μας το 1940



Δοθέντος του γεγονότος, δηλαδή της σημερινής επετείου της ''28ης Οκτωβρίου'', παρατίθεται παρακάτω  άρθρο του Ηλία Μαγκλίνη στην σημερινή ''Η Καθημερινή'' με θέμα μια επιχείρηση άγνωστη στο ευρύτερο κοινό, την απόκρυψη των αρχαιοτήτων των ελληνικών μουσείων παραμονές του Πολέμου, και την προσπάθεια που γίνεται να γυρισθεί το θέμα σε ντοκυμαντέρ από τον σκηνοθέτη Βασίλη Κοσμόπουλο.

Αναρωτήθηκε ποτέ κανείς μας αν υπήρξε κάποια μέριμνα σχετικά με τις ελληνικές αρχαιότητες την παραμονή της 28ης Οκτωβρίου 1940; Είναι μια πολύ λογική σκέψη: η χώρα θα δεχόταν την εισβολή ξένου εχθρού, ενδεχομένως να βομβαρδιζόταν, πώς θα προστατεύονταν τα μνημεία μας - και πώς;

Τεράστια Έρευνα
Αυτή η λησμονημένη, αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιστορία βρίσκεται στο επίκεντρο ενός ντοκιμαντέρ. Οπως μας είπε ο σκηνοθέτης, κ. Βασίλης Κοσμόπουλος, «το ντοκιμαντέρ βρίσκεται στο τελικό στάδιο της ανάπτυξης (development) δεν έχει όμως ακόμη μπει στην κύρια φάση παραγωγής. Ξεκίνησε το 2006, με εξαιρετικές συνθήκες (κατ’ επιλογήν συμμετοχή στο Discovery Campus Masterschool 2006) και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, κυρίως διότι ήταν τεράστια η έρευνα που έπρεπε να διεξαχθεί, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Αφετηρία μας ήταν η δημοσίευση του Β. Χ. Πετράκου “Τα αρχαία της Ελλάδος κατά τον πόλεμο 1940-44”, Ο Μέντωρ, 1994. Ουσιαστικά συνεχίζουμε από εκεί που σταμάτησε ο συγγραφέας».
Σύμφωνα με τον κ. Κοσμόπουλο, με το που κηρύχθηκε ο πόλεμος το 1940, ξεκίνησε μια μεγάλη επιχείρηση απόκρυψης των αρχαιοτήτων. «Η επιχείρηση αυτή στήθηκε σε όλη την Ελλάδα, ωστόσο, το μεγάλο βάρος έπεσε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Μετά την κατάληψη της χώρας, ασκήθηκαν πιέσεις από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής να αποκαλυφθούν τα κρυμμένα αρχαία για την αποφυγή φθοράς, μα η Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία αντιστάθηκε. Λόγω και των γεγονότων του Εμφυλίου, χρειάστηκε να φτάσουμε στις αρχές της δεκαετίας του ’50 για να ολοκληρωθεί η αποκάλυψη όλων αυτών των αρχαιοτήτων».
Η περίπτωση των γερμανικών δυνάμεων Κατοχής παρουσιάζει ειδικό ενδιαφέρον διότι, όπως λέει ο Β. Κοσμόπουλος, «κράτησαν μια στάση αντιφατική. Ενώ η επίσημη γραμμή από το Βερολίνο ήταν οι ελληνικές αρχαιότητες να προστατευθούν, από την άλλη είχαμε περιπτώσεις φθορών, λεηλασίας ή και αρχαιοκαπηλίας από κάποιους αξιωματούχους. Για να γίνει κατανοητή η γερμανική στάση, η ταινία θα προσπαθήσει να φωτίσει το ζήτημα της ιδιότυπης πρόσληψης και χρήσης της ελληνικής αρχαιότητας στη δημιουργία της ναζιστικής ιδεολογίας».

Ομάδα ''Ρόζενμπεργκ''
Ο Β. Κοσμόπουλος στέκεται στη γερμανική ''Ομάδα Ρόζενμπεργκ'', που δρούσε σε όλη την Ευρώπη. «Μεταξύ άλλων, σκοπός της ήταν και η συλλογή πολιτιστικών θησαυρών απ’ όλες τις κατεχόμενες ευρωπαϊκές χώρες, σε σχέση όμως το ιδεολογικό υπόβαθρο της ναζιστικής Γερμανίας. Στην Ελλάδα η δράση της περιορίστηκε από τον εσωτερικό ανταγωνισμό με το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Η ιταλική στάση δεν είχε το ανάλογο ιδεολογικό υπόβαθρο, ενώ και για τους Βούλγαρους επίσης είχαν ιδεολογικό ενδιαφέρον όσα ελληνικά μνημεία σχετίζονταν με τις εδαφικές διεκδικήσεις τους».


Συνεργασίες
Εννοείται ότι οι δυσκολίες για την ολοκλήρωση του ντοκιμαντέρ είναι μεγάλες. «Μια μικρή ομάδα δούλεψε για το ντοκιμαντέρ και, μήνες τώρα, συνεχίζω μόνος. Ευτυχώς, η ανάπτυξη κέρδισε την υποστήριξη πρώτα του τηλεοπτικού σταθμού της Βουλής (μέσω της συνεργασίας του με την Ε.Ρ.Τ.) και κατόπιν του Ιδρύματος Ι. Φ. Κωστόπουλου. Στη συνέχεια μπήκε συμπαραγωγός η Ε.Ρ.Τ. και ξεκίνησαν οι επαφές για διεθνείς συμπαραγωγές, με καλή ανταπόκριση και προοπτικές. Λόγω της μακρόχρονης έρευνας και ανάπτυξης πρέπει να επαναδιαπραγματευτούμε τη συνεργασία μας με την Ε.Ρ.Τ. και να συμπληρωθεί ο προϋπολογισμός από άλλες πηγές. Είμαι αισιόδοξος ότι, συνεχίζοντας με το ίδιο πείσμα, θα τα καταφέρω και θα προσπαθήσω την 28η Οκτωβρίου 2010 (70 χρόνια από την έναρξη της απόκρυψης) η ταινία να είναι έτοιμη. Αλλά δεν είναι εύκολος αγώνας».

Πηγή: Η Καθημερινή

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Subscribe to updates