Σαν σήμερα, στις 8 Οκτωβρίου 1827, εκτυλίχθηκε η τελευταία μεγάλη ναυμαχία, στην ιστορία, μόνο με ιστιοφόρα. Μια ναυμαχία που σφράγισε ουσιαστικά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους. Η Ναυμαχία του Ναυαρίνου.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Με την υπογραφή της Συνθήκης του Λονδίνου της 6ης Ιουλίου 1827, οι Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία), παρακινούμενες από την επιθυμία ενίσχυσης της επιρροής τους στα Βαλκάνια, αποφάσισαν την παύση των εχθροπραξιών στην Ελλάδα, προτείνοντας παράλληλα στον Σουλτάνο Μαχμούτ Β' την παραχώρηση ανεξαρτησίας στους Έλληνες.
Ήταν μία απόφαση που άλλαξε ουσιαστικά τα δεδομένα του ελληνικού ζητήματος και οδήγησε τελικά στην ίδρυση του Ελληνικού Κράτους. Η επανάσταση, ωστόσο, δεν είχε ακόμη τελειώσει, καθώς η Οθωμανική Αυτοκρατορία απέρριψε τη Συνθήκη.
Στις 30 Ιουνίου 1827 η αγγλική κυβέρνηση έστειλε συγκεκριμένες οδηγίες στον αρχηγό της αγγλικής μοίρας στη Μεσόγειο, ναύαρχο Sir Edward Codrington: Τα μέτρα που θα έπαιρνε κατά του οθωμανικού στόλου δεν έπρεπε να καταλήξουν σε εχθροπραξίες. Οι τρεις δυνάμεις επιθυμούσαν να επιτύχουν ειρηνικό διακανονισμό. Κάθε εχθρική ενέργεια θα ήταν αντίθετη προς τις αποφάσεις τους. Μόνο σε περίπτωση που τα τουρκικά πλοία επιχειρούσαν να παραβιάσουν τα περάσματα, που θα είχαν καταλάβει οι στόλοι των τριών Δυνάμεων, θα είχαν τη δυνατότητα αλλαγής τακτικής.
Στις 7 Οκτωβρίου ο Codrington κάλεσε στην αγγλική ναυαρχίδα "Asia" τους δύο Άγγλους διοικητές και τους αρχαιότερους πλοιάρχους για να συσκεφθούν και να αποφασίσουν για το σχεδιασμό των επιχειρήσεων. Τα συμμαχικά πλοία δεν θα έπρεπε να πυροβολήσουν αν δεν τους δινόταν σήμα. Αν όμως εχθρικό πλοίο ´έκανε την αρχή τότε έπρεπε να βυθιστεί αμέσως.
Την επόμενη, 8 Οκτωβρίου 1827, η δραστηριότητα του συμμαχικού στόλου άρχισε από τα ξημερώματα. Από τη μία ο συνασπισμένος στόλος της Αγγλίας (Sir Edward Codrington), της Γαλλίας (Henri De Rigny) και της Ρωσίας (Login Petrovich van der Heyden) και από την άλλη ο συνασπισμένος οθωμανικός-αιγυπτιακός-τυνισιακός στόλος που αποτελούνταν από τρεις μοίρες: της Πύλης με 2 πλοία γραμμής, 5 φρεγάτες και 9 κορβέτες. Των Αιγυπτίων με 3 φρεγάτες, 9 κορβέτες, 4 μπρίκια και 6 ημιολίες (= ελαφρά πλοία με μιάμιση σειρά κουπιά). Και η μοίρα από την Τύνιδα με 3 φρεγάτες και ένα μπρίκι. Επί πλέον υπήρχαν 6 πυρπολικά και 40 μεταγωγικά με σύνολο 4500 ανδρών, στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν και 600 άτακτοι Αλβανοί. Επίλεκτα μέλη του εχθρικού στόλου ήταν 6 Γάλλοι, άλλοτε αξιωματικοί στο ναυτικό του Ναπολέοντα, με επικεφαλής τον πλοίαρχο Letellier. Οι τουρκοαιγυπτιακές δυνάμεις, σε όλες τις φάσεις της ναυμαχίας, ήταν ποσοτικά πολύ ανώτερες από τις συμμαχικές, σε πλοία, σε πυροβόλα και σε άνδρες. Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος διέθετε συνολικά 89 πολεμικά πλοία, με 2.240 πυροβόλα, ενώ ο συμμαχικός δεν αριθμούσε περισσότερα από 27 πλοία (12 αγγλικά, 8 ρωσικά και 7 γαλλικά) με 1.324 πυροβόλα ισχυρότερα όμως από εκείνα του αντιπάλου του, ο οποίος υστερούσε και σε ποιότητα και σε πείρα και σε εκπαίδευση των πληρωμάτων.
Ο εχθρικός στόλος μέσα στον κόλπο του Ναυαρίνου ήταν παραταγμένος σε σχήμα πετάλου. Στη 1.30 ο Cοdrington έδωσε το σήμα της εισόδου του συμμαχικού στόλου στον κόλπο. Μισή ώρα μετά η ναυαρχίδα του "Asia" περνούσε την είσοδο του λιμανιού ανενόχλητη παρόλο που τα εχθρικά πυροβολεία βρίσκονταν σε απόσταση βολής πιστολιού και από τις δυο πλευρές. Ακολούθησαν και άλλα πλοία, ενώ η γαλλική ναυαρχίδα "Sirène" κατέλαβε την καθορισμένη θέση της. Η ατμόσφαιρα άρχισε να ηλεκτρίζεται. Πρώτο σημάδι δράσης ήταν η αποστολή μιας βάρκας από τη ναυαρχίδα του Moharram Bey, που μετέφερε στον Cοdrington την απαίτηση του Αιγύπτιου ναυάρχου να μην προχωρήσει μέσα στο λιμάνι. Και ο Cοdrington απάντησε κατηγορηματικά, πως είχε έλθει για να δώσει διαταγές και όχι για να πάρει.
Ένα "τυχαίο γεγονός", όπως το χαρακτηρίζουν αρκετοί ιστορικοί της ναυμαχίας του Ναυαρίνου έπαιξε το ρόλο του "μοιραίου γεγονότος". Σε κάποια στιγμή ένα εχθρικό πυρπολικό έφθασε πολύ κοντά στο πολεμικό πλοίο "Ντάρτμουθ" και ο κυβερνήτης του Φέλλουϋς έστειλε μια λέμβο με λίγους άνδρες και επικεφαλής τον υποπλοίαρχο Φιτσρόυ για να αναγκάσει το εχθρικό πυρπολικό να απομακρυνθεί. Εκείνοι άρχισαν τότε να πυροβολούν και σκότωσαν το νεαρό Άγγλο υποπλοίαρχο και μερικούς ακόμη άνδρες. Το "Dartmouth" ανταπέδωσε το πυρ. Η γαλλική ναυαρχίδα "Sirène" χτυπήθηκε από την αιγυπτιακή φρεγάτα ''Esmina". Αμέσως ο Γάλλος διοικητής de Rigny διέταξε σφοδρό κανονιοβολισμό κατά της εχθρικής φρεγάτας και σε ελάχιστα λεπτά το πυρ γενικεύθηκε.
Παρά ταύτα ο Codrington δεν είχε πάρει ακόμα καμιά απόφαση κατάστροφής του τουρκοαιγυπτιακού στόλου. Γι´ αυτό έστειλε τον Έλληνα πλοηγό Πέτρο Μικέλη, με λίγους άνδρες στον Αιγύπτιο διοικητή Moharram Bey να τον διαβεβαιώσει ότι ο σκοπός των συμμάχων απέναντι στους τουρκοαιγυπτίους δεν ήταν εχθρικός, αλλά ήθελαν να τους αναγκάσουν να φύγουν από το Ναυαρίνο και να επιστρέψουν στις βάσεις τους στα Δαρδανέλια και την Αλεξάνδρεια. Οι Αιγύπτιοι όμως, ερεθισμένοι σκότωσαν τον Έλληνα απεσταλμένο του Codrington, οπότε μέσα σε λίγα λεπτά συντονισμένα όλα τα κανόνια της "Ασίας" βύθισαν την αιγυπτιακή ναυαρχίδα. Σχεδόν ταυτόχρονα τέθηκε εκτός μάχης και η τουρκική ναυαρχίδα. Από αυτή τη στιγμή κι έπειτα η μάχη γενικεύτηκε και ξέφυγε από κάθε σχεδιασμό και έλεγχο. Οι κανονιοβολισμοί ρίχνονταν από όλες τις πλευρές και ο πυκνός καπνός εμπόδιζε τους συμμάχους να διακρίνουν τα δικά τους πλοία από τα εχθρικά. Στις 3 μ.μ. πλησίασε και ο ρωσικός στόλος με επικεφαλής τη ναυαρχίδα ''Azov", οπότε η μάχη πήρε ανυπολόγιστες διαστάσεις.
Γύρω στις 6 μ.μ. τα πάντα είχαν τελειώσει. Όλη αυτή η ιστορική ναυμαχία είχε διαρκέσει μονάχα 4 ώρες. Οι καταστροφές ήταν αφάνταστα δυσανάλογες: 60 εχθρικά πλοία καταστράφηκαν εντελώς και πολλά άλλα ανατινάχθηκαν από τους ίδιους τη νύχτα για να μην τα αιχμαλωτίσουν οι σύμμαχοι. Κατά το Γάλλο πλοίαρχο του εχθρικού στόλου Letellier τα μόνα πλοία που επέπλεαν την άλλη ημέρα ήταν μια φρεγάτα δίχως ιστούς, 4 κορβέτες, 6 μπρίκια και 4 ημιολίες. Είχαν 6.000 νεκρούς περίπου και 4.000 τραυματίες.
Οι σύμμαχοι δεν έχασαν κανένα πλοίο και είχαν συνολικά 174 νεκρούς και 475 τραυματίες.
Ο αντίκτυπος της νίκης στις ευρωπαϊκές χώρες ήταν διαφορετικός. Γενικά προκάλεσε κατάπληξη. Κανένας δεν περίμενε και δεν ευχόταν αυτό το τέλος. Ο αυτοκράτωρ της Αυστρίας Φραγκίσκος χαρακτήρισε την πράξη των τριών ναυάρχων δολοφονία. Ο Metternich "τρομακτική καταστροφή" και στη Βιέννη θρηνούσαν για το πλήγμα εναντίον της Τουρκίας.
Η κυβέρνηση της Αγγλίας έδειχνε κεραυνόπληκτη προ του ανεπιθύμητου τετελεσμένου, που διέπραξε ο Codrington. Μάταια ο πρωταγωνιστής της ναυμαχίας προσπαθούσε να πείσει την κυβέρνησή του ότι η "ναυμαχία υπήρξεν αναπότρεπτο γεγονός". Αντιθέτως στη Ρωσία η είδηση της νίκης προκάλεσε πλήρη επιδοκιμασία. Ο τσάρος Νικόλαος Ι με επιστολή του προς τον Codrington, της 8 Νοεμβρίου 1827, του εξέφραζε την πλήρη ικανοποίησή του, επειδή "κατήγαγε μια νίκη για την οποία όλη η πολιτισμένη Ευρώπη του χρωστούσε διπλή ευγνωμοσύνη".
Στη Γαλλία η κοινή γνώμη πανηγύρισε το γεγονός και τοποθετήθηκε ανεπιφύλακτα υπέρ της απελευθέρωσης της Ελλάδος, η οποία επισφραγίστηκε μόλις 3 χρόνια αργότερα με τη Συνθήκη του Λονδίνου.
Στοιχεία από άρθρο της Ελένης Ε. Κούκου
Καθηγήτριας Πανεπιστημίου Αθηνών
Ναυμαχία του Ναυαρίνου & Φιλοτελισμός
Τα ΕΛ.ΤΑ. τιμώντας αυτή την μεγάλη ιστορική στιγμή για την Ελλάδα, εξέδωσαν το 1927 τη σειρά ''100 Χρόνια από την Ναυμαχία του Ναυαρίνου'' (προσέξτε το γραμματόσημο των 5 δραχμών που επανεκτυπώθηκε λόγω λάθους στο όνομα).
και το 1977 τη σειρά ''150 Χρόνια από την Ναυμαχία του Ναυαρίνου''.
Την επόμενη, 8 Οκτωβρίου 1827, η δραστηριότητα του συμμαχικού στόλου άρχισε από τα ξημερώματα. Από τη μία ο συνασπισμένος στόλος της Αγγλίας (Sir Edward Codrington), της Γαλλίας (Henri De Rigny) και της Ρωσίας (Login Petrovich van der Heyden) και από την άλλη ο συνασπισμένος οθωμανικός-αιγυπτιακός-τυνισιακός στόλος που αποτελούνταν από τρεις μοίρες: της Πύλης με 2 πλοία γραμμής, 5 φρεγάτες και 9 κορβέτες. Των Αιγυπτίων με 3 φρεγάτες, 9 κορβέτες, 4 μπρίκια και 6 ημιολίες (= ελαφρά πλοία με μιάμιση σειρά κουπιά). Και η μοίρα από την Τύνιδα με 3 φρεγάτες και ένα μπρίκι. Επί πλέον υπήρχαν 6 πυρπολικά και 40 μεταγωγικά με σύνολο 4500 ανδρών, στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν και 600 άτακτοι Αλβανοί. Επίλεκτα μέλη του εχθρικού στόλου ήταν 6 Γάλλοι, άλλοτε αξιωματικοί στο ναυτικό του Ναπολέοντα, με επικεφαλής τον πλοίαρχο Letellier. Οι τουρκοαιγυπτιακές δυνάμεις, σε όλες τις φάσεις της ναυμαχίας, ήταν ποσοτικά πολύ ανώτερες από τις συμμαχικές, σε πλοία, σε πυροβόλα και σε άνδρες. Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος διέθετε συνολικά 89 πολεμικά πλοία, με 2.240 πυροβόλα, ενώ ο συμμαχικός δεν αριθμούσε περισσότερα από 27 πλοία (12 αγγλικά, 8 ρωσικά και 7 γαλλικά) με 1.324 πυροβόλα ισχυρότερα όμως από εκείνα του αντιπάλου του, ο οποίος υστερούσε και σε ποιότητα και σε πείρα και σε εκπαίδευση των πληρωμάτων.
Henri de Rigny
Ο εχθρικός στόλος μέσα στον κόλπο του Ναυαρίνου ήταν παραταγμένος σε σχήμα πετάλου. Στη 1.30 ο Cοdrington έδωσε το σήμα της εισόδου του συμμαχικού στόλου στον κόλπο. Μισή ώρα μετά η ναυαρχίδα του "Asia" περνούσε την είσοδο του λιμανιού ανενόχλητη παρόλο που τα εχθρικά πυροβολεία βρίσκονταν σε απόσταση βολής πιστολιού και από τις δυο πλευρές. Ακολούθησαν και άλλα πλοία, ενώ η γαλλική ναυαρχίδα "Sirène" κατέλαβε την καθορισμένη θέση της. Η ατμόσφαιρα άρχισε να ηλεκτρίζεται. Πρώτο σημάδι δράσης ήταν η αποστολή μιας βάρκας από τη ναυαρχίδα του Moharram Bey, που μετέφερε στον Cοdrington την απαίτηση του Αιγύπτιου ναυάρχου να μην προχωρήσει μέσα στο λιμάνι. Και ο Cοdrington απάντησε κατηγορηματικά, πως είχε έλθει για να δώσει διαταγές και όχι για να πάρει.
Ένα "τυχαίο γεγονός", όπως το χαρακτηρίζουν αρκετοί ιστορικοί της ναυμαχίας του Ναυαρίνου έπαιξε το ρόλο του "μοιραίου γεγονότος". Σε κάποια στιγμή ένα εχθρικό πυρπολικό έφθασε πολύ κοντά στο πολεμικό πλοίο "Ντάρτμουθ" και ο κυβερνήτης του Φέλλουϋς έστειλε μια λέμβο με λίγους άνδρες και επικεφαλής τον υποπλοίαρχο Φιτσρόυ για να αναγκάσει το εχθρικό πυρπολικό να απομακρυνθεί. Εκείνοι άρχισαν τότε να πυροβολούν και σκότωσαν το νεαρό Άγγλο υποπλοίαρχο και μερικούς ακόμη άνδρες. Το "Dartmouth" ανταπέδωσε το πυρ. Η γαλλική ναυαρχίδα "Sirène" χτυπήθηκε από την αιγυπτιακή φρεγάτα ''Esmina". Αμέσως ο Γάλλος διοικητής de Rigny διέταξε σφοδρό κανονιοβολισμό κατά της εχθρικής φρεγάτας και σε ελάχιστα λεπτά το πυρ γενικεύθηκε.
Παρά ταύτα ο Codrington δεν είχε πάρει ακόμα καμιά απόφαση κατάστροφής του τουρκοαιγυπτιακού στόλου. Γι´ αυτό έστειλε τον Έλληνα πλοηγό Πέτρο Μικέλη, με λίγους άνδρες στον Αιγύπτιο διοικητή Moharram Bey να τον διαβεβαιώσει ότι ο σκοπός των συμμάχων απέναντι στους τουρκοαιγυπτίους δεν ήταν εχθρικός, αλλά ήθελαν να τους αναγκάσουν να φύγουν από το Ναυαρίνο και να επιστρέψουν στις βάσεις τους στα Δαρδανέλια και την Αλεξάνδρεια. Οι Αιγύπτιοι όμως, ερεθισμένοι σκότωσαν τον Έλληνα απεσταλμένο του Codrington, οπότε μέσα σε λίγα λεπτά συντονισμένα όλα τα κανόνια της "Ασίας" βύθισαν την αιγυπτιακή ναυαρχίδα. Σχεδόν ταυτόχρονα τέθηκε εκτός μάχης και η τουρκική ναυαρχίδα. Από αυτή τη στιγμή κι έπειτα η μάχη γενικεύτηκε και ξέφυγε από κάθε σχεδιασμό και έλεγχο. Οι κανονιοβολισμοί ρίχνονταν από όλες τις πλευρές και ο πυκνός καπνός εμπόδιζε τους συμμάχους να διακρίνουν τα δικά τους πλοία από τα εχθρικά. Στις 3 μ.μ. πλησίασε και ο ρωσικός στόλος με επικεφαλής τη ναυαρχίδα ''Azov", οπότε η μάχη πήρε ανυπολόγιστες διαστάσεις.
Γύρω στις 6 μ.μ. τα πάντα είχαν τελειώσει. Όλη αυτή η ιστορική ναυμαχία είχε διαρκέσει μονάχα 4 ώρες. Οι καταστροφές ήταν αφάνταστα δυσανάλογες: 60 εχθρικά πλοία καταστράφηκαν εντελώς και πολλά άλλα ανατινάχθηκαν από τους ίδιους τη νύχτα για να μην τα αιχμαλωτίσουν οι σύμμαχοι. Κατά το Γάλλο πλοίαρχο του εχθρικού στόλου Letellier τα μόνα πλοία που επέπλεαν την άλλη ημέρα ήταν μια φρεγάτα δίχως ιστούς, 4 κορβέτες, 6 μπρίκια και 4 ημιολίες. Είχαν 6.000 νεκρούς περίπου και 4.000 τραυματίες.
Οι σύμμαχοι δεν έχασαν κανένα πλοίο και είχαν συνολικά 174 νεκρούς και 475 τραυματίες.
Login Petrovich van der Heyden
Ο αντίκτυπος της νίκης στις ευρωπαϊκές χώρες ήταν διαφορετικός. Γενικά προκάλεσε κατάπληξη. Κανένας δεν περίμενε και δεν ευχόταν αυτό το τέλος. Ο αυτοκράτωρ της Αυστρίας Φραγκίσκος χαρακτήρισε την πράξη των τριών ναυάρχων δολοφονία. Ο Metternich "τρομακτική καταστροφή" και στη Βιέννη θρηνούσαν για το πλήγμα εναντίον της Τουρκίας.
Η κυβέρνηση της Αγγλίας έδειχνε κεραυνόπληκτη προ του ανεπιθύμητου τετελεσμένου, που διέπραξε ο Codrington. Μάταια ο πρωταγωνιστής της ναυμαχίας προσπαθούσε να πείσει την κυβέρνησή του ότι η "ναυμαχία υπήρξεν αναπότρεπτο γεγονός". Αντιθέτως στη Ρωσία η είδηση της νίκης προκάλεσε πλήρη επιδοκιμασία. Ο τσάρος Νικόλαος Ι με επιστολή του προς τον Codrington, της 8 Νοεμβρίου 1827, του εξέφραζε την πλήρη ικανοποίησή του, επειδή "κατήγαγε μια νίκη για την οποία όλη η πολιτισμένη Ευρώπη του χρωστούσε διπλή ευγνωμοσύνη".
Στη Γαλλία η κοινή γνώμη πανηγύρισε το γεγονός και τοποθετήθηκε ανεπιφύλακτα υπέρ της απελευθέρωσης της Ελλάδος, η οποία επισφραγίστηκε μόλις 3 χρόνια αργότερα με τη Συνθήκη του Λονδίνου.
Στοιχεία από άρθρο της Ελένης Ε. Κούκου
Καθηγήτριας Πανεπιστημίου Αθηνών
Ναυμαχία του Ναυαρίνου & Φιλοτελισμός
Τα ΕΛ.ΤΑ. τιμώντας αυτή την μεγάλη ιστορική στιγμή για την Ελλάδα, εξέδωσαν το 1927 τη σειρά ''100 Χρόνια από την Ναυμαχία του Ναυαρίνου'' (προσέξτε το γραμματόσημο των 5 δραχμών που επανεκτυπώθηκε λόγω λάθους στο όνομα).
και το 1977 τη σειρά ''150 Χρόνια από την Ναυμαχία του Ναυαρίνου''.
Αναρτήσεις
teleia den exo logia na to perigraco!!allla exo mia aloria.ta dika mas vivlia ta lene aloios!!polli diaforetika???telos pantonkala pou uparxete kai eseis kai vlepoume tin alihia!!!!xaxaxaxa!!!gia!!!!!!!!!!
ΑπάντησηΔιαγραφή